Γνωρίζετε πολύ καλά ότι ο Όλυμπος είναι πλέον ένα παγκόσμιο μνημείο της φύσης, ένα σημείο αναφοράς όχι μόνο για την περιοχή μας αλλά για το σύνολο της χώρας (αν και αυτό δεν έχει αποτυπωθεί μέχρι στιγμής στις βασικές κρατικές τουριστικές καμπάνιες).
Αντιλαμβάνεστε βεβαίως ότι όσοι ζούμε στην Πιερία δεν μπορεί παρά να έχουμε ένα βαθμό αγάπης παραπάνω, κι ας λένε μερικοί πως ότι έχεις κοντά σου συνήθως δεν το εκτιμάς όσο πρέπει.. Εμείς καθημερινά βλέπουμε τον Όλυμπο από τα παράθυρά μας και καθώς περπατάμε ή οδηγούμε στους δρόμους. Αρκετοί τον επισκεπτόμαστε συχνά & πιστεύω πως και αρκετοί από εσάς τον έχετε επισκεφτεί ή διανυκτερεύσατε στον Όλυμπο ακόμα και με τις οικογένειές σας.
Το όρος Όλυμπος αποτελεί για τους κατοίκους της Πιερίας «καμάρι», έμπνευση, ελπίδα για την ανάπτυξη της περιοχής, άρα και για το μέλλον των παιδιών μας.
Για όλους τους παραπάνω λόγους η συμμετοχή μας στη διαβούλευση για το Εθνικό Πάρκο του Ολύμπου δεν γίνεται απλώς με την πρέπουσα σοβαρότητα (αρχή στην οποία βασιζόμαστε σε κάθε μας παρέμβαση), αλλά με επιπρόσθετο γνώμονα ότι για το μέγεθος και την αξία του βουνού-μα και για λόγους πρακτικούς-ισχύει το απλοϊκό «Ότι γράφουμε δεν ξεγράφει».
Το «σκοινί πάνω στο οποίο καλούμαστε σήμερα να ισορροπήσουμε» [και όχι να τεντώνει ο ένας από τη μια και ο άλλος από την άλλη πλευρά] απαιτεί νηφαλιότητα, διαύγεια και προσήλωση και το στίγμα που ως Επιμελητήριο θέλουμε να δώσουμε είναι ότι μπορούμε να συγκεράσουμε την προστασία του βουνού με τις προοπτικές ανάπτυξης αρκεί να αποφύγουμε τις εκατέρωθεν ακρότητες.
Πριν περάσουμε στο «δια ταύτα» επιβάλλεται μια πολύ σύντομη ιστορική αναδρομή γιατί η συζήτηση για τον Όλυμπο έχει παρελθόν και μέλλον :
- 1. Το μακρινό για μας σήμερα Βασιλικό Διάταγμα του 1918 «Περί Αναγνωρίσεως Κοινοτήτων εν τη Γενική Δοικήσει Θεσσαλονίκης –
Εν τη Υποδιοικήσει Αικατερίνης» ορίζει για παράδειγμα μεταξύ άλλων ότι συστήνεται ο συνοικισμός Λεπτοκαρυά, [υπό το όνομα «Κοινότης Λεπτοκαρυάς» και έδραν τον ομώνυμον συνοικισμόν. Προς την κοινότητα Λεπτοκαρυάς ενούνται και οι συνοικισμοί Τοπόλια και Άγιος Μηνάς, ενώ επίσης δημιουργούνται και οι συνοικισμοί Παντελεήμων, Πούρλια και Σκοτίνα υπό το όνομα «Κοινότης Πλαταμώνος» και έδραν τον συνοικισμόν «Παντελεήμων»]. - 2. Το από 09/06/1938 Βασιλικό Διάταγμα «Περί ιδρύσεως Εθνικού Δρυμού Ολύμπου» οριοθετεί ουσιαστικά τον υφιστάμενο Εθνικό Δρυμό.
- 3. Σύμφωνα με το άρθρο 19 Παράγραφος 3 του Νόμου 1650/86 ως Εθνικά Πάρκα χαρακτηρίζονται εκτεταμένες χερσαίες, υδάτινες ή μικτού χαρακτήρα περιοχές, οι οποίες παραμένουν ανεπηρέαστες ή έχουν ελάχιστα επηρεαστεί από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και στις οποίες διατηρείται μεγάλος αριθμός και ποικιλία αξιόλογων βιολογικών, οικολογικών, γεωμορφολογικών και αισθητικών στοιχείων. Επίσης σύμφωνα με το ίδιο άρθρο «όταν το εθνικό πάρκο ή μεγάλο τμήμα του καταλαμβάνει θαλάσσια περιοχή ή εκτάσεις δασικού χαρακτήρα μπορεί να χαρακτηρίζεται ειδικότερα ως θαλάσσιο ή ως Εθνικός Δρυμός αντίστοιχα».
- 4. Το 1996 έγινε αναθεώρηση του Γενικού Διαχειριστικού Σχεδίου με την οποία προτάθηκε νέα αύξηση της έκτασης του Εθνικού Δρυμού σε 238.411 στρέμματα.
- 5. Το 2004 βρισκόμαστε σε ένα κομβικό για το θέμα που εξετάζουμε σημείο, καθότι συντάσσεται Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Εθνικού Δρυμού Ολύμπου [Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.-Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος]. Στην ουσία η σημερινή διαβούλευση ακολουθεί σχεδόν κατά γράμμα τη συγκεκριμένη μελέτη του 2004 που βασίστηκε στα στοιχεία και τις προτάσεις:
- Του Γενικού Διαχειριστικού Σχεδίου (ΓΔΣ) του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου που εκπονήθηκε από τη Δ/νση Δασών Πιερίας.
- Της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ) για την περιοχή του ποταμού Ενιπέα, που χρηματοδοτήθηκε μέσω Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ ΥΠΕΧΩΔΕ και Δήμου Λιτοχώρου και εκπονήθηκε από συμπράττοντα γραφεία μελετών. Σημειώνεται ότι η ΕΠΜ διαμορφώθηκε σε συνεργασία με τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου.
- 6. Σύγχρονες δραστήριες ομάδες πολιτών, όπως η Εθελοντική Ομάδα Δράσης Πιερίας, ζητούν με επιμονή ουσιαστικά την εφαρμογή των συνθηκών που προδιαγράφει η συγκεκριμένη μελέτη, αλλά και ακόμη μεγαλύτερη επέκταση του Εθνικού Δρυμού.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο διεργασιών επιθυμούμε πριν προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες προτάσεις να καταθέσουμε την άποψή μας ότι :
– ΔΕΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ Η ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΦΟΡΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΩΝ (τουλάχιστον αν δεν πούμε καθόλου, να εκτιμήσουμε-στο βαθμό που θα έπρεπε) όσον αφορά την κρίσιμη μελέτη του 2004 που ουσιαστικά εγκρίθηκε το έτος 2010 από τη Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ και σήμερα (επτά χρόνια αργότερα) αποτελεί στην ουσία το βασικό αντικείμενο διαβούλευσης.
Αυτό που λέμε έχει την ιδιαίτερη σημασία του καθώς εκτιμούμε ότι αλλοιώνεται το πλαίσιο της διαβούλευσης έχοντας ήδη καταλήξει σε ένα κείμενο που είναι μονομερώς εστιασμένο στο καθ’ όλα καίριο ζήτημα του περιβάλλοντος δίχως να λαμβάνει υπόψη καμία παράμετρο αναπτυξιακού χαρακτήρα.
Από το Προεδρικό Διάταγμα συνάγεται επίσης πως ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΚΤΑΣΗ του Εθνικού Πάρκου (συμπεριλαμβανομένων των Ζωνών Α, Β και Γ) ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η κατασκευή έργων και η εγκατάσταση δραστηριοτήτων που περιλαμβάνονται στην Α΄ κατηγορία του άρθρου 3 του Ν. 1650/86 με τις αντίστοιχες τροποποιήσεις του, ενώ ως όριο κατάτμησης και αρτιότητας ορίζονται τα 10 στρέμματα με παρέκκλιση μόνο για τα γήπεδα 4 στρ. άρτια και οικοδομήσιμα που υφίστανται έως 31/03/2011.
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι σωστά στον ΠΥΡΗΝΑ (Ζώνη Α’ Εθνικού Δρυμού) απαγορεύεται:
- Οποιαδήποτε αλλαγή των υφιστάμενων χρήσεων γης
- Η εισαγωγή μη ιθαγενών ειδών της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας
- Κάθε μορφή σύλληψης ή θανάτωσης, από πρόθεση, και η αιχμαλωσία δειγμάτων της άγριας πανίδας
- Η κοπή, εκρίζωση και υλοτομία ειδών της υπάρχουσας χλωρίδας
- Η υπαίθρια κατασκήνωση
- Η ανεξέλεγκτη βόσκηση και η θήρα.
Αυτού του είδους η προστασία πρέπει να εξακολουθήσει και με ακόμη αυστηρότερα μέτρα εντός του Πυρήνα του Εθνικού Δρυμού.
Θεωρούμε πως ορθά πρέπει να αποτελέσουν κακό παρελθόν για τον Όλυμπο :
- Οι παράνομες εκχερσώσεις
- Οι λαθροϋλοτομίες
- Το πεδίο βολής αρμάτων Λιτοχώρου
Τα πρώτα δύο σημεία μπορούν να αντιμετωπιστούν με ειδικά μέτρα προστασίας και χρηματοδότηση του Φορέα Διαχείρισης του Ολύμπου.
Το πεδίο βολής Λιτοχώρου πρέπει ούτως ή άλλως εντός δύο ετών να απομακρυνθεί γιατί αποτελεί καθημερινό βομβαρδιστή του Ολύμπου και ουδεμία σχέση έχει με αυτό που πρεσβεύει ο Όλυμπος ( αξίες και παγκόσμια εικόνα ).
Αυτό που όμως δεν επιθυμούμε σε καμία περίπτωση είναι να καταδικάσουμε τις μελλοντικές γενιές σε υποανάπτυξη καθώς ο Όλυμπος αποτελεί έναν από τους μαγνήτες έλξης του Πιερικού τουρισμού και συνολικά της χώρας, ένα πανελλαδικό με άλλα λόγια σημείο αναφοράς.
Οφείλουμε λοιπόν να βρούμε τη χρυσή τομή-από τη μια να σεβαστούμε τις διεθνείς συνθήκες και τη βιοποικιλότητα του Ολύμπου και από την άλλη να επιτρέψουμε ήπιες παρεμβάσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα.
Με το σημερινό προτεινόμενο Προεδρικό Διάταγμα αποτελούν παρελθόν και στη σκέψη μας ακόμη :
- Οποιαδήποτε προσπάθεια ή επενδυτικό ενδιαφέρον για τη δημιουργία θεματικού-μυθολογικού πάρκου ακόμη και στις παρυφές του Ολύμπου.
- Οιαδήποτε ιδέα να δημιουργηθεί παραπλεύρως (έξω από το στενό πυρήνα του Δρυμού) ένα τελεφερίκ για να δώσουμε τη δυνατότητα ακόμη και σε ανθρώπους με κινητικά προβλήματα να απολαύσουν έστω και από ψηλά το εκπληκτικό βουνό.
- Η ανασύσταση του οικισμού της Παλιάς Λεπτοκαρυάς που είναι υφιστάμενος πο του 1923 (με το Β.Δ. που έχουμε προαναφέρει).
- Η διατήρηση της χλωρίδας ακόμη και σε πολύ χαμηλό υψόμετρο που δημιουργήθηκε από ιδιώτες ακόμη και μέχρι τη διασταύρωση της Ε.Ο. Καρυά-Λεπτοκαρυά που δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την χλωρίδα και την πανίδα του Ολύμπου.
Προτείνουμε λοιπόν τα ακόλουθα :
- Άμεση επέκταση του χρόνου της διαβούλευσης μέχρι τα Χριστούγεννα του 2011 για να εκφραστούν όλοι οι φορείς και οι πολίτες (έχοντας λάβει την απαραίτητη ενημέρωση) ώστε να αποφύγουμε περαιτέρω αντιδράσεις και να δούμε το ζήτημα σφαιρικά. Το μέλλον του Ολύμπου δεν μπορεί να κριθεί με βιάση και 30 ημέρες δημόσια κουβέντα.
- Πλήρη επαναξιολόγηση της Ζώνης Γ΄ αναφορικά με τον προτεινόμενο σχεδιασμό ένταξης στο Εθνικό Πάρκο Ολύμπου. Η μέχρι τώρα εμπειρία έδειξε ότι με τη βοήθεια πολιτών μέσω και των εθελοντικών οργανώσεων για την πυροπροστασία του Ολύμπου η Ζώνη Γ΄ ενδείκνυται για ήπιες παρεμβάσεις και ανάπτυξη.
- Η προτεινόμενη οριοθέτηση να εξαιρέσει πλήρως τους υπό ανασύσταση παλαιούς οικισμούς με μια «απόσταση ασφαλείας». Έχουμε δει την ανάπτυξη του «Παλαιού Παντελεήμονα» και επιθυμούμε να δώσουμε και σε άλλες περιοχές την ευκαιρία να αναδείξουν τους παλαιούς οικισμούς τους.
- Η οριοθέτηση του Εθνικού Πάρκου (κατεβαίνοντας προς τα κάτω) να αγγίζει ενδεικτικά το πολύ τα 400 μέτρα υψόμετρο. Υπάρχουν άλλωστε στο σχέδιο ισοϋψή που περιλαμβάνουν μέχρι και ασφαλτοστρωμένους δρόμους!
- Επειγόντως ένα επίκαιρο σχέδιο διαχείρισης επισκεπτών για να δούμε αρχικά μια αποτύπωση της κατάστασης (ποιοι και πόσοι επισκέπτονται τον Όλυμπο) και να καταλήξουμε στις κινήσεις marketing που θα τους οδηγήσουν στο να μην είναι απλώς διερχόμενοι αλλά να διαμένουν στα καταλύματα της Πιερίας και να προτιμούν τα εστιατόρια και τις καφετερίες μας. Η έως τώρα εικόνα που έχουμε είναι από το 2003 οπότε και είχε υπολογιστεί ότι δύο χρόνια νωρίτερα ανέβηκαν ετησίως στον Όλυμπο πάνω από 110.000 επισκέπτες. Αν υπολογίσει κανείς ότι η δυναμικότητα σε κλίνες των καταφυγίων δεν ξεπερνά τις 350 και συνυπολογίσει ότι ο Όλυμπος είναι επισκέψιμος για τη συντριπτική πλειοψηφία κατά την περίοδο Ιούλιος-Σεπτέμβριος, μπορεί πρόχειρα να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στο μυθικό βουνό έχουμε μια «ειδική κατηγορία επισκεπτών» που μάλλον δεν την έχουμε προσελκύσει με τις κατάλληλες αναπτυξιακές κινήσεις, αλλά μαγνητίζονται-και λογικά-μόνο από την έλξη του Ολύμπου διαμένοντας το πολύ 1-2 βραδιές σε κάποιο καταφύγιο και αφήνοντας ως επί το πλείστον την περιοχή μας άμεσα για κάποιον άλλο προορισμό.
Δεν θα ακούσετε από εμάς προτάσεις για να γίνουν ξενοδοχεία και καζίνο κοντά στον Εθνικό Δρυμό γιατί αυτό ουδεμία σχέση έχει με ότι πρεσβεύει ο Όλυμπος.
Ερωτώ όμως :
- Γιατί να απαγορεύσουμε στο μελλοντικό «Πανεπιστήμιο του Ολύμπου» που σχεδιάζουμε, έξω από το σημερινό πυρήνα του Ολύμπου να δημιουργήσει πάνω από τα 400 μέτρα υψόμετρο ένα κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ή κάποιο ερευνητικό κέντρο;
- Γιατί να καταδικάσουμε μελλοντικούς επιστημονικούς σχεδιασμούς με την ακραία επέκταση του Εθνικού Δρυμού;
Πολλές φορές δαιμονοποιούμε την ανάπτυξη πατώντας πάνω σε αρχές της οικολογίας και της αρχαιολογίας, που σίγουρα έχουν την αξία τους, αλλά έχουν και αυτές το μέτρο τους, όπως ακριβώς μέτρο πρέπει να υπάρχει και στις ανθρώπινες παρεμβάσεις.
Πιστεύουμε λοιπόν στην προστασία του Ολύμπου στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού και κρίνουμε υπερβολική και συνάμα καταδικαστική σε ήπια και ελεγχόμενη ανάπτυξη οποιαδήποτε (τέτοιου μεγέθους) επέκταση του Εθνικού Δρυμού. Επισημαίνουμε ότι οι όποιες τελικές αποφάσεις έχουν το χαρακτήρα «μη αναστρέψιμου».
Με τιμή,
